Zgodnie z art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej też: k.r.o.) alimenty służą zapewnieniu środków utrzymania, chodzi tu o bieżące potrzeby, takie jak wyżywienie, ubranie, wypoczynek, koszty leczenia, koszty utrzymania mieszkania czy rehabilitacji, a w miarę potrzeby to także zapewnienie środków wychowania, m.in. kształcenia, tym członkom rodziny, którzy nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich uzasadnionych potrzeb.
W polskim prawie funkcjonuje pojęcie „obowiązek alimentacyjny”, które oznacza konieczność dostarczenia środków utrzymania określonym osobom i w określonych sytuacjach. Kodeks rodzinny i opiekuńczy definiuje dwa główne rodzaje zobowiązań tego typu, mianowicie rodziców wobec dzieci oraz współmałżonków wobec siebie nawzajem. Ponadto obowiązek alimentacyjny może dotyczyć dzieci w stosunku do rodziców oraz wzajemny rodzeństwa.
Zarówno środki utrzymania, jak i środki wychowania mają ten sam cel, czyli zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Należy jednak mieć na uwadze, iż z charakteru alimentów wynika zaspokojenie bieżących potrzeb. O takim zaspokojeniu potrzeb można mówić tylko co do teraźniejszości i przyszłości, ponieważ nie może być mowy o pokrywaniu potrzeb przeszłych.
W praktyce najczęściej mamy do czynienia z rodzajem świadczeń, jakimi są alimenty na dzieci. W normalnej sytuacji, kiedy dzieci wychowywane są przez oboje rodziców, wszelkie koszty utrzymania i wychowania małoletnich dzieci rodzice ponoszą wspólnie. Natomiast w sytuacji separacji czy rozwodu dzieci pozostają z reguły przy jednym z małżonków, który je utrzymuje, z kolei na drugim ciąży obowiązek partycypowania w kosztach poprzez świadczenie alimentacyjne. W przypadku rozwodu czy przeprowadzanej na drodze sądowej separacji, sąd musi rozstrzygnąć kwestię władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i najczęściej także w tym trybie orzeka o przyznaniu alimentów.
Jeśli chodzi o wysokość świadczeń, to jest ona uwarunkowana funkcjonującą w polskim prawie generalną przesłanką, mówiącą, że dziecko ma prawo do poziomu życia zbliżonego do poziomu życia rodziców, co oczywiście nie oznacza, że dobrze sytuowany ojciec dziecka ma obowiązek płacić alimenty na dziecko w wysokości równej jego dochodom, ale jedynie zapewnić podobny status materialny. Z kolei ani niskie dochody, ani status osoby bezrobotnej nie stanowią podstawy do zwolnienia z płacenia alimentów na małoletnie dzieci. Wysokość alimentów może podlegać zmianie, nie jest bowiem ustalona raz na zawsze. Wraz ze zmianą potrzeb dziecka można wystąpić o podwyższenie ich wysokości, a w przypadku znaczącego pogorszenia się poziomu życia świadczącego alimenty, o ich obniżenie.
Ustalony pierwotnie poziom świadczenia alimentacyjnego może ulegać zmianom. O wyższe alimenty można się starać, jeśli na przykład wzrosły koszty utrzymania dziecka. Możemy wystąpić o zmianę wysokości świadczenia, gdy w związku z rozpoczęciem nauki ponosimy większe wydatki na podręczniki, bądź w związku z chorobą dziecka pojawia się konieczność zakupu leków, rehabilitacji, specjalnej diety itd. Orzekając o wysokości świadczenia sąd bierze pod uwagę z jednej strony usprawiedliwione potrzeby dziecka, z drugiej możliwości zarobkowe czy majątkowe rodzica. Tak więc to, że wraz z wiekiem rosną potrzeby dziecka, jest czymś naturalnym. Z linii orzecznictwa wynika również, że o wyższe alimenty można wystąpić, gdy sytuacja materialna rodzica świadczącego alimenty uległa znaczącej poprawie. W jednym i drugim przypadku należy złożyć wniosek do sądu załączając stosowne dokumenty jako uzasadnienie wniosku.
Problemy z alimentami w Kielcach i okolicy?
Jako adwokat mogę Ci pomóc! Moja kancelaria adwokacka w Kielcach specjalizuje się w prawie cywilnym i prawie rodzinnym. Sprawy dotyczące alimentów nie są mi obce, dzięki temu jestem w stanie rozwiązać Twoje problemy dotyczące alimentów. Jako adwokat w Kielcach będę w stanie pomóc Ci między innymi w następujących sprawach: sporządzenie pozwu o alimenty, reprezentowanie w postępowaniach sądowych dotyczących alimentów, w tym również podwyższenia alimentów.
Adwokat Robert Kozubek z Kancelarii Adwokackiej z Kielc.