Co to jest zachowek?
Zachowek to swego rodzaju forma „zadośćuczynienia” dla spadkobiercy pominiętego przez spadkodawcę przy spadkobraniu lub przy poczynionych za życia spadkodawcy darowiznach. Ma na celu ochronę bliskich krewnych spadkodawcy.
Ważne jest, że roszczenie o zachowek dotyczy wyłącznie wypłaty określonej sumy pieniężnej. Nie można za jego pomocą domagać się wydania konkretnych przedmiotów ze spadku. Zachowek rekompensuje stratę ekonomiczną pokrzywdzonego spadkobiercy, ale nie umożliwia odzyskania przedmiotów o wartości materialnej czy sentymentalnej.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek przypada zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Wśród osób, które mogą domagać się zachowku nie ma rodzeństwa spadkodawcy. Brat ani siostra spadkodawcy nie mają prawa do zachowku.
Każda z wyżej wymienionych uprawnionych może zostać pozbawiona prawa do zachowku poprzez ich wydziedziczenie przez spadkodawcę. Dodatkowo małżonek może być pozbawiony zachowku w sytuacji, kiedy spadkodawca wniósł uzasadniony pozew o rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka, ale sprawa nie zakończyła się przed jego śmiercią.
Jak oblicza się zachowek?
Ogólna zasada jest taka, że tytułem zachowku należy się połowa wartości udziału spadkowego, który otrzymałby dany spadkobierca przy dziedziczeniu ustawowym. Jeśli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo małoletni, wówczas zachowek wynosi dwie trzecie wartości tego udziału. Obliczając ten udział stanowiący podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, nie uwzględnia się natomiast spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.
Przy obliczaniu wartości zachowku ustala się tzw. substrat zachowku, który równa się czystej wartości spadku (po odjęciu długów spadkowych) wraz z wartością darowizn podlegających doliczeniu.
Jak dochodzić zapłaty zachowku?
Roszczenie o zachowek może być dochodzone przed sądem w drodze powództwa o zapłatę zachowku. Przedawnienie roszczenia następuje w terminie 5 lat od chwili śmierci spadkodawcy, bądź jeśli został spisany testament – od momentu ogłoszenia testamentu.
Problemy ze sprawami spadkowymi w Kielcach i okolicy?
Jako adwokat mogę Ci pomóc! Moja kancelaria adwokacka w Kielcach specjalizuje się w prawie cywilnym. Sprawy dotyczące spadków, w tym zachowków, nie są mi obce, dzięki temu jestem w stanie rozwiązać Twoje problemy. Jako adwokat w Kielcach będę w stanie pomóc Ci między innymi w następujących sprawach: sporządzenie pozwu o zachowek, reprezentowanie w postępowaniach sądowych dotyczących zachowku, zarówno po stronie powodowej, jak i pozwanej.
Adwokat Kielce Robert Kozubek.